Protein Sentezi Canlılar, vücutlarına aldıkları büyük moleküllü protein içeren besinler ile protein sentezini başlatırlar. Bu büyük proteinler parçalanır ve ufak parçalara ayrılan proteinlere aminoasit denir. Bu aminoasitler, turgor basıncı ve osmoz ile hücre içine alınır. Bilindiği üzere, adenin nükleotidin karşısına timin, guanin nükleotidin karşısına sitozin nükleotidi gelerek DNA şifresine göre yeniden dizilirler. Bu dizilim, proteinin vücuda uyum sağlaması için yapılır ve bu olaya protein sentezi denir. Ayrıca, proteinlerin sayısı ve DNA'daki nükleotitlerin sayıları birbiriyle orantılıdır. Hücrelerde toplam olarak yirmi çeşit aminoasit bulunur. Bu aminoasitlerin bir kısmı hücrenin sentezlemesi ile oluşurken, bir kısmı ise dışarıdan alınır ve bunlara temel aminoasitler denir. Örnek olarak arginin, histidin ve izolösin verilebilir. Proteinler, aminoasitlerin belirli kurallar çerçevesinde, belirli sıra ve dizilişe göre peptit bağlarıyla birleşerek meydana gelirler. Hücrelerde bu dizilişlerin anlamları vardır ve bunlara genetik şifre denir. Genetik şifreyi anlamlandıran ve işlev kazandıran görev ise RNA'ya aittir. Nasıl Gerçekleşir tRNA (Taşıyıcı RNA) molekülleri, sitoplazmada (hücre sıvısı) hücreye yeni alınmış serbest dolaşan aminoasitlere bağlanarak mRNA (Mesajcı RNA) bölümüne taşır. Ayrıca tRNA molekülünün, kodonlara (dizili grup) uyan üçlü nükleotit gruplara ise antikodon denir. Kodonlar ve antikodonlar, nükleotitlerin arasındaki zayıf hidrojen bağlarının kurulmasına ve taşıyıcı RNA'ların belirli kurallar dahilinde dizilmesinde önemli etkenlerdir. Bu olayların tümü ribozomda (hücrenin protein sentezleme organeli) gerçekleşir. Sentez İçin Aminoasitlerin Aktifleştirilmesi Aminoasitler, tRNA'ya bağlanarak taşınır. tRNA'ya bağlanabilmeleri için öncelikle aktif hale gelmeleri gerekmektedir. Bu olay için enerji kaynağı olarak bilinen ATP'den fosfat grubunun ayrılarak aminoasitlere bağlanması gerekir. Fosfatın aminoasitlere bağlanması için hücrede açil sentetaz enzimi bulunmalıdır. Aminoasitler aktifleştikten sonra tRNA'nın uygun olan ucuna bağlanarak işlemi başlatırlar. Bu aşamaları detaylandıracak olursak:
Bu şekilde ribozomlar mRNA ile taşınırken, mRNA'da bulunan kodonlara uyacak antikodonları taşıyan tRNA molekülleri, bu kodonların dizilişine uygun olarak ribozomlara tutunmaya çalışırlar. Dolayısıyla, kendileriyle birlikte taşıdıkları amino asitler belirli bir kurala göre taşınmış olur. Bu dizilişte, amino asitler arasında peptit bağı kurulur ve böylece protein sentezi, yani bir diğer deyimle protein yapımı gerçekleşir. |
.jpg "Karbonhidrat Protein Yağ")
Yümni
21 Temmuz 2024 PazarProtein sentezi gerçekleşirken hangi aşamalar daha kritik rol oynar ve bu süreçte tRNA'nın tam olarak hangi görevleri vardır? Hangi amino asitlerin hücre içi sentezlemesi ile hangi amino asitlerin dışarıdan alınması gerektiğini nasıl belirleriz?
Cevap yazAdmin
21 Temmuz 2024 PazarMerhaba Yümni,
Protein sentezi sırasında birkaç kritik aşama bulunur. İlk olarak, transkripsiyon aşamasında DNA'daki genetik bilgi mRNA'ya kopyalanır. Ardından, bu mRNA ribozomlara taşınır ve tercüme aşaması başlar. Tercüme sürecinde tRNA molekülleri önemli bir rol oynar. tRNA, mRNA üzerindeki kodonlara karşılık gelen amino asitleri ribozoma taşır ve böylece polipeptid zincirinin oluşmasına katkıda bulunur. tRNA, antikodon bölgesi ile mRNA üzerindeki kodonları tanır ve doğru amino asiti getirir.
Amino asitlerin hücre içi sentezlenip sentezlenemeyeceği veya dışarıdan alınıp alınamayacağı, organizmanın genetik yapısına ve enzimatik kapasitesine bağlıdır. Esansiyel amino asitler olarak bilinen bazı amino asitler, insan vücudu tarafından sentezlenemez ve bu yüzden diyetle alınmaları gerekir. Hangi amino asitlerin esansiyel olduğunu belirlemek için biyokimyasal çalışmalar ve beslenme araştırmaları yapılmıştır. Bu araştırmalar, organizmanın hangi amino asitleri sentezleyemediğini ve bu nedenle dış kaynaklardan alınması gerektiğini ortaya koyar.