Proteinin Yapısı Proteinler, amino asitlerin belirli sayıda, belirli türde ve belirli diziliş sırasına göre kovalent bağlarla birbirlerine bağlanmasıyla oluşmuş polipeptitlerdir. Amino asitlerin polimerleridir ve hücredeki bütün biyolojik olayların yapıtaşıdır. Hücre içindeki olaylar, yüz binlerce farklı proteinin kendilerine verilmiş olan görevleri yerine getirmesiyle gerçekleşir. Proteinin Yapısı Protein molekülleri, amino asitlerin kimyasal bağlarla birbirlerine bağlanarak oluşturdukları uzun polimer zincirleridir. İki amino asit molekülü arasında bir molekül suyun ayrılmasıyla meydana gelen bağa peptit bağı denir. Peptit bağlarıyla birbirine bağlanan amino asitlerin oluşturduğu yapı polipeptit zinciridir ve bu zincirde yüzlerce amino asit bulunabilir. Birden fazla polipeptit zinciri bir araya gelerek protein moleküllerini oluşturur. Ancak, protein moleküllerinin yapısı gelişigüzel bir dizilim göstermez. Her molekülün özgün kimyasal bileşimi ve amino asit dizilimi vardır. Proteinlerin Üç Boyutlu Yapısı Protein moleküllerinin üç boyutlu biçimleri de karakteristik nitelikler taşır. Bu niteliklere göre proteinler iki ana gruba ayrılabilir:
Proteinlerin Dört Yapısal Seviyesi Birincil Yapı Proteinlerin hangi amino asitlerden meydana geldiğini ve bu amino asitlerin hangi sırayla birbirine bağlandığını gösteren yapısıdır. Örneğin, "Gly-Phe-Met-Ala-Val-Tyr" dizilimi, sol tarafa N-terminali ve sağ tarafa C-terminali gelecek biçimde yazılır. İkincil Yapı Proteindeki amino asitlerin intramoleküler veya intermoleküler hidrojen bağları sebebiyle belirlenen geometrik yapıdır. İki tür ikincil yapı vardır:
Üçüncül Yapı Proteinin genel olarak üç boyutlu yapısı olarak özetlenebilir. Yapısal proteinler oldukça düzenli bir yapıya sahip olmalarına karşın, enzim veya reseptör gibi proteinler karmaşık, biraz dağınık yumakları andıran yapılarındadır. Ancak, enzimlerin ve reseptörlerin bu üç boyutlu yapıları fonksiyonları açısından çok önemlidir. Bu sebeple enzimlerin ve reseptörlerin üç boyutlu yapılarının ve bu yapıyı etkileyen etmenlerin bilinmesi, enzimlerin çalışma mekanizmalarını anlamakta büyük önem taşır. Dördüncül Yapı Dördüncül yapı, birden çok protein alt biriminden oluşan proteinlerin yapılarını ifade eder. Hemoglobinin dördüncül yapısı, bu proteinlerin hepsinin bir arada bulunması ve geometrik bir şekil oluşturması neticesinde oluşur. Sonuç Proteinler, biyolojik sistemlerin temel yapıtaşları olup, hücresel işlevlerin büyük çoğunluğunu yerine getirirler. Proteinlerin yapısal özelliklerinin anlaşılması, onların işlevlerini ve biyolojik rolleri hakkında derinlemesine bilgi sağlar. Bu nedenle, proteinlerin birincil, ikincil, üçüncül ve dördüncül yapılarının her biri, biyokimyasal süreçlerin ve moleküler biyolojinin temel konularındandır. |
.jpg "Karbonhidrat Protein Yağ")
