Saf protein, herhangi bir işleme tabi olmamış ve genel olarak doğal gıdaların içerisinde bulunan protein olarak bilinir. Protein, saç telinden tutun da tırnaklara kadar, bütün hücrelerin önemli bir fonksiyonel ve yapısal bileşenidir. Vücudun ürettiği enerjinin yaklaşık %5-15'i, gıdalar aracılığıyla alınan proteinlerden gelir. Saf protein, canlıların hücre yapı taşlarının temel bileşeni olarak bilinir. Bu nedenle protein adı verilmiştir. Saf protein, Yunanca'da "ilk" veya "birinci" anlamında kullanılmaktadır. Her canlı kendine özgü bir protein bileşimine sahiptir. Özellikle çocukluk döneminde yeterli protein alımı sağlıklı bir gelişim için oldukça önemlidir. Yetişkin bireylerde ise, enerjinin yanı sıra hücrelerin onarımında protein gereklidir. Bütün hayvan ve bitki hücreleri bir miktar saf protein içerir; ancak besinlerde bulunan saf protein miktarı çok farklı değerlere sahip olabilir. Bu nedenle bir organizmadan diğer bir organizmaya, kan ve doku yapısını doğrudan aktarmak oldukça zordur.

Saf protein maddeleri kas yapımında ve doku tamirinde gerekli olan maddelerdir. Sadece karbonhidrat ve yağ miktarında bir yetersizlik olduğunda vücut proteini bir enerji kaynağı olarak kullanır. Her hücrede beş bine yakın protein çeşidi vardır. Bunların çoğunluğu enzimlerden oluşur. İnsan organizmasında bulunan proteinlerin çeşitli görevleri bulunmaktadır. Katılmadıkları biyokimyasal olay yok denecek kadar azdır. Besin maddesindeki proteinlerin görevi, vücutta bulunan aminoasitleri uyararak vücuda özgü proteinleri oluşturmaktır. Besin maddelerinde proteinin kalitesi, organizmanın ihtiyaçlarına göre değişim gösterir.

Saf protein vücudumuzda bulunan hücreler, dokular, organlar gibi bütün yapı taşlarının olmazsa olmazıdır. Kasların yapısında, ciltte, iskelet sisteminde ve vücudun diğer bölgelerinde önemli ölçüde protein bulunur. Bu anlamda, vücudumuzda sudan sonra en çok bulunan bileşen protein maddesidir. Enzimler, hormonlar ve antikorlar hepsi birer proteindir. Saf protein aynı zamanda sinir sistemi boyunca kimyasal bilgi taşıyıcı olarak görev yaparken kandaki oksijenin taşınmasını da sağlar. Saf protein maddeleri küçük ünitelerden oluşur. Bu üniteler protein yapı taşları olan aminoasitlerdir. Günümüzde yaygın olarak bilinen yaklaşık yirmi çeşit aminoasit vardır. Proteinler, bu aminoasitlerin sınırsız kombinasyonlar halinde birleşmeleriyle oluşur. Birçok protein, yüzlerce aminoasidin zincirler halinde birleşmesiyle oluşur ve büyük bir molekül haline gelir. Saf protein, kritik fiziksel işlevleri yerine getirir. Proteinler vücutta öncelikle dokuların oluşturulmasında, bu dokuların varlığını sürdürmesinde ve tamir edilmesinde kullanılır. Eğer vücudun ihtiyacı olan orandan daha fazla protein alınırsa, fazla proteinler acil durumlarda kullanılmak üzere enerjiye çevrilir veya yağ olarak vücutta depolanır. Proteinlerden elde edilen enerji, sadece diğer enerji kaynakları tükendiğinde veya kullanılamaz hale geldiğinde kullanılır.

Almış olduğumuz besinlerde var olan ve vücudumuzun temel yapı taşlarını meydana getiren saf protein, etkililik ya da kalite derecesi, proteini meydana getiren aminoasitlerin çeşitliliği ve miktarına göre değişim göstermektedir. Hayvansal proteinlerin büyük bir kısmı bütün temel aminoasitleri yeterli miktarda içerir. Bununla beraber, tahıllarda, fasulyede ve sebzelerde bu temel aminoasitler bulunur. Bu nedenle bitki kaynaklı proteinler, hayvansal proteinlere göre daha düşük besin değerine sahiptir. Saf protein yetersizliği, günlük diyetle alınan saf proteinin miktarının ve kalite yönünden gereksinimi karşılamamasından oluşur. Genel sebepler arasında ekonomik koşulların zayıf olması, dengesiz beslenme ve bazı hastalıkların ortaya çıkması olabilir. Uzun süreli protein yetersizliklerinde vücut, kendi dokularındaki proteini kullanmak zorunda kalır.

Sağlıklı bir beslenme programı, vücudun ihtiyacı olan protein miktarını ve kalitesini karşılamalıdır. Günde önerilen protein miktarı, yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite düzeyi ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Yeterli ve dengeli protein alımı, kas kütlesinin korunması, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve genel sağlığın sürdürülebilmesi için kritik öneme sahiptir. Protein kaynaklarının çeşitlendirilmesi, bitkisel ve hayvansal kaynakların dengeli bir şekilde tüketilmesi, optimal sağlık için gereklidir. Örneğin, süt ürünleri, yumurta, et, balık gibi hayvansal proteinler yüksek biyolojik değere sahipken, baklagiller, tahıllar ve sebzeler de önemli bitkisel protein kaynaklarıdır. Her iki kaynak da diyetimize dahil edilmelidir.