Protein Anlamı Protein, insan vücudunda büyüme, gelişme, zeka gelişimi, enfeksiyonlara karşı koruma, yaraların tamiri, çeşitli maddelerin sindirimi ve sentezi, sıvı dengesinin sağlanması ve azot dengesinin korunması gibi temel işlevlerde hayati bir rol oynar. İnsanlar protein ihtiyacını hayvansal ve bitkisel gıdalardan karşılar. Farklı besin kaynakları, hem protein miktarı hem de bu protein içindeki esansiyel amino asit miktarı bakımından farklılık gösterir. Amino asitler, karboksil grubu (COOH) ve amino grubu (NH2) içerir. Hayvansal gıdalar genellikle daha yüksek protein içeriğine sahiptir. Meyve ve sebzeler ise protein bakımından daha fakir olarak bilinir. Proteinlerin Yapısı ve Önemi Proteinler, organizmanın en önemli yapı taşlarıdır ve amino asitlerin birleşmesinden meydana gelir. Karmaşık yapılı organik moleküllerdir. Her canlı hücresinde bulunur ve hücre sitoplazmasında çözülmüş halde yer alır. Kas, karaciğer gibi organlar ve dokuların %80-90'ı proteindir. Kemik sistemi ve yağ dokusunda ise protein daha azdır. Proteinler, vücudumuzun hareketini sağlayan kasların kasılmasında önemli rol oynar ve organizmanın diğer canlılardan farkındalığını belirler. Her organizma ve organın kendine has proteinleri vardır. Proteinlerin kimyasal yapısı incelendiğinde, yaklaşık %50'sinin karbon, geri kalanının ise oksijen, azot, hidrojen ve kükürtten oluştuğu görülür. Büyük moleküllü bileşikler olan proteinler, amino asit adı verilen temel organik bileşiklerden oluşur. İnsan vücudunda 21 çeşit amino asit bulunur. Protein İhtiyacı Yetişkin bir insanın günlük protein ihtiyacı, kilogram başına 1 gramdır. Büyüme ve gelişme hızı yüksek olan çocuklarda bu miktar, ilk aylarda kilogram başına 3 grama kadar çıkar. Anne sütü, bebekler için önemli bir protein kaynağıdır. Vücudun proteinden faydalanma derecesi, proteinin yapısıyla ilgilidir. Bazı yiyecekler bekletildikçe protein değerini kaybeder. Özellikle sıcak ortamda bekletilen yiyeceklerin protein değeri daha fazla düşer. Mayalanmış yiyeceklerde asitler serbest duruma geçtiğinde proteinlerden daha iyi faydalanılır. Örneğin, ekmek mayalandığı için protein açısından daha faydalıdır. Protein İçeren Besinler Protein içeren besinler arasında şunlar bulunur:
Bu besinleri tüketmek sağlığımız için çok faydalıdır. Ancak, herkesin genetik yapısına göre belli bir protein kaynağına karşı toleransı farklı olabilir; dolayısıyla bu besinlerin gereğinden fazla tüketilmemesi önemlidir. Protein ve Spor Proteinle en çok ilgilenenler sporcular ve özellikle vücut geliştiricilerdir. Beslenmesine dikkat eden herkes için en çok protein içeren besinler önemlidir. Süt proteini, insan vücuduna en faydalı protein türlerinden biridir. 100 gram sütte yaklaşık 3 gram protein bulunur. Yoğurt, hücrelerimizin yenilenmesini ve gerekli proteini almamızı sağlar. |